Wij zijn Isaura en Tara, stagiaires bij de Vereniging voor OverheidsManagement (VOM). Tijdens onze stage willen wij het openbaar bestuur beter leren kennen door verschillende overheidsorganisaties te bezoeken.
Waarom wilden wij meelopen?
Mariël Middendorp leerden wij kennen doordat ze bestuurslid is bij de VOM en jurylid is bij Overheidsmanager van het Jaar. Ze spreekt altijd vol lof en trots over haar functie bij het Hoogheemraadschap van Rijnland. Van alle eenentwintig waterschappen in Nederland is Hoogheemraadschap van Rijnland het oudste. Mariëls enthousiasme en de rijke geschiedenis van Hoogheemraadschap van Rijnland wekten bij ons nieuwsgierigheid op. Wat doet een waterschap precies en hoe?
Waterschappen worden vaak over het hoofd gezien. Maar met de aankomende verkiezingen is het juist relevant om er meer over te weten. Daarom vroegen wij Mariël om een dag mee te mogen lopen. Ze beantwoordde onze mail vrijwel meteen: “Natuurlijk! Van harte welkom.” Dat zette de toon voor onze ontvangst op 19 januari in Leiden.
Wat hebben we gedaan?
‘s Ochtends namen we deel aan een directieteam-overleg. Dat gaf een indruk van hoe een waterschap wordt geleid en van de dagelijkse werkzaamheden. De sfeer was plezierig en verwelkomend. Iedereen leek goed op elkaar ingespeeld met hetzelfde doel voor ogen en een professionele omgang met verschillende casussen.
Vervolgens bekeken we de archieven waar historische manuscripten en gebiedsgerichte kaarten zijn opgeslagen. Sommige daarvan dateren nog uit de 13de eeuw. Het is imposant dat alles zo lang bewaard is gebleven. Bij binnenkomst van het archief liepen we tegen volle boekenkasten met verslagen aan, met prachtige ouderwetse leren kaften. Daarna bekeken we technische tekeningen van waterkeringen, watergangen en poldergrenzen. Ook al waren het antieke kaarten, sommige waren zo accuraat dat ze tot relatief kort geleden nog gebruikt werden. We bekeken ook de oorkonde waardoor we zeker wisten dat het Hoogheemraadschap van Rijnland daadwerkelijk het eerste waterschap was. Zo’n kort historisch uitstapje geeft een mooi inzicht in hoe dit waterschap is ontstaan.
Na de lunch zaten we bij het managersoverleg waar de thema’s uit het directieoverleg werden doorgenomen met de managers. In de vergaderruimte stond een groot scherm met een ingebouwde camera voor online deelnemers. Het videobeeld reageerde op geluid en richtte de camera op basis van het geluid op de spreker. Hybride werken is hier duidelijk goed doorgevoerd. Het viel ook op hoe Mariël de managers aanmoedigde om te vertellen wat zij de afgelopen week hadden gedaan of bereikt. Het was inspirerend om te zien hoe ze een teamgevoel stimuleert.
Vervolgens was er een rondleiding bij het boezemgemaal in Katwijk waar we uitgebreid hoorden hoe een gemaal werkt. Dit uitstapje liet ons zien hoe een waterschap constant bezig is met moderniseren en innoveren. Vroeger werkte een boezemgemaal op diesel en waren er elke dag medewerkers aanwezig om het in de gaten te houden vanuit een klein karakteristiek kantoortje. Tegenwoordig is alles automatisch en elektrisch. Er worden regelmatig checks uitgevoerd maar er zijn geen medewerkers 24 uur per dag aanwezig.
Conclusie
We waren positief verrast hoe divers en belangrijk het werk van een waterschap is. De combinatie van de overleggen in Leiden en de technologie van het gemaal schetste een mooi beeld van de veelzijdigheid van de waterschappen. Waterschappen zijn zonder twijfel een uniek onderdeel van de Nederlandse publieke sector omdat ze ons veilig houden van overstroming en uitdroging. Ze zijn essentieel voor het Nederlandse landschap. Het mooie van een waterschap is dat het een overheidsorganisatie is dat zowel zeer technische en praktische zaken uitvoert als innovatief denkt. Waterschappen horen bij Nederland en wij zijn erg dankbaar dat we dit van dichtbij hebben mogen zien.
