Op dinsdagmiddag 10 maart vond de 99ste editie van Reuring!Café plaats in de Glazen Zaal in Den Haag. Thema was ditmaal dealen met stedelijke vraagstukken, in specifiek middels ‘City Deals’. Driekwart van de Nederlandse bevolking woont in de stad en dit aandeel neemt alleen maar toe. Het bruisende leven in de stad zorgt voor creativiteit, welvaart en innovatie. Tegelijkertijd zien veel steden een stapeling van opgaven op zich afkomen, waardoor achterstanden van mensen en wijken in diezelfde steden toenemen. Zo zal een substantieel deel van de opgaven van de klimaat- en energietransitie voor rekening van juist de kwetsbare wijken komen. Dit maakt Nederlandse steden zowel tot kweekvijver voor ruimtelijk-economische kansen, als tot Achilleshiel voor bedreigingen van de sociaal-fysieke leefbaarheid. De stijging van het aantal inwoners brengt uitdagingen op het gebied van huisvesting met zich mee, innovaties als digitalisering en slimme mobiliteit vragen om vernieuwing van stedelijke infrastructuur en de druk op leefbaarheid neemt toe door de schaarste aan ruimte.

Om een antwoord te bieden op deze stedelijke uitdagingen zijn de City Deals ontwikkeld. In een City Deal worden concrete samenwerkingsafspraken tussen steden, de Rijksoverheid, kennisinstellingen, bedrijven en maatschappelijke organisaties op één specifiek thema verankerd. In deze City Deals wordt opgavegericht geëxperimenteerd, gelijkwaardig samengewerkt en kennis uitgewisseld waardoor versnelling ontstaat in de aanpak van deze complexe en uiteenlopende maatschappelijke vraagstukken.

Samenwerken met een veelvoud van partijen is belangrijk, maar niet altijd eenvoudig. Hoe geef je die samenwerking het beste vorm? Hoe kunnen lokale experimenten bijdragen aan nieuw beleid? Wat is de rol van de (Rijks)overheid in het totstandbrengen van innovatieve oplossingen? En wat levert de samenwerking uiteindelijk op? Deze en andere vragen stonden centraal in deze editie van Reuring!Café. In deze editie passeerden concrete opgaven en resultaten uit City Deals de revue. Centraal daarbij stond de vraag: “Hoe deal je met complexe stedelijke vraagstukken?”

Experimenteren met City Deals

Het programma startte met een korte voorstelronde van de bankgasten en de host. Mark Frequin, buitengewoon adviseur Publiek Leiderschap bij de Algemene Bestuursdienst en voorzitter van de VOM, was ook bij dit Reuring!Café debatleider. Host was Chris Kuijpers, directeur-generaal Bestuur, Ruimte en Wonen bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Aan de start van het debat gaf Kuijpers aan veel van steden te houden. Op het vlak van leven, maar ook op het vlak van overheidshandelen: “Steden bepalen heel erg hoe goed het gaat in Nederland. Het zijn daarmee belangrijke onderdelen van onze economie. Bij het maken van beleid over die steden moet echter gerealiseerd worden dat een stad als Amsterdam totaal verschilt van een stad als Emmen. Er is maatwerk nodig. Voor dat maatwerk hebben wij City Deals ontwikkeld. Daarin bieden we steden de ruimte om op specifieke beleidsthema’s te experimenteren met verschillende oplossingsrichtingen voor vraagstukken die in de stad spelen.” Kuijpers sprak daarbij de wens uit om tijdens het debat te achterhalen welke successen en kansen de deals creëren.

De host introduceerde de bankgasten door middel van een gedichtje, waarna de gasten kort een één-op-één-gesprek voerden met debatleider Frequin. In dit één-op-één-gesprek sprak hij eerst met Suzanne Potjer, onderzoeker Urban Future Studios bij de Universiteit Utrecht. Potjer sloot zich in haar opvatting over stedelijke ontwikkeling aan bij die van Kuijpers: “Experimenteren is ontzettend belangrijk. Baanbrekende ideeën die steden verder helpen ontstaan vaak door pioniers. Voor de omarming van die ideeën is echter het brede publiek nodig. De City Deals maken dat mogelijk. De overheid zorgt er met die deals voor dat plannen opgeschaald worden.

Netwerken creëren in plaats van blauwdrukken

Robin Berg, ondernemer bij We Drive Solar en voorvechter van de City Deal ‘Elektrische Deelmobiliteit’, vervolgde het debat door te stellen dat de nieuwe manier van samenwerken rondom stedelijke vraagstukken zijn onderneming verder heeft geholpen: “Wij hebben een schaalsprong kunnen maken van de wijk Lombok naar de hele stad Utrecht, doordat de gemeente ons daarbij hielp.” Op de vraag van Frequin, of die opschaling ook leidt tot het stimuleren van andere gemeenten om de elektrische deelmobiliteit aan de slag te gaan, antwoordde Berg: “Absoluut. Het fijne aan de City Deal aanpak is dat je netwerken creëert. Daarin verschillen ze van reguliere samenwerkingsafspraken. Netwerken verschillen van blauwdrukken in de zin dat je voor iedere stad een eigen plan kan vormen.” Daar sloot ook Hans Mommaas, directeur bij het Planbureau voor de Leefomgeving, zich bij aan.

Marja van Bijsterveldt, burgemeester van Delft en betrokkene bij de City Deal ‘Kennis Maken’, stelde zichzelf later in het debat nog de vraag of het na dit experimenteren en maatwerk nog nodig is om aanpakken te institutionaliseren. Zelf bepleitte ze vooral om de ruimte te houden voor het vrije denken.

Na een pauze was er nog kort ruimte voor vragen uit de zaal. Frequin sloot rond 18:30 uur het debat af en raadde iedereen aan vooral nog een drankje te drinken en mee te eten.

Op dinsdagmiddag 4 februari vond de 98ste editie van Reuring!Café plaats in de Glazen Zaal in Den Haag. Thema was ditmaal het verankeren van Europese waarden in technologie, in specifiek in kunstmatige intelligentie. Een auto die ons van A naar B brengt zonder dat je er zelf over na hoeft te denken. Een systeem dat de politie in Amsterdam op basis van eerder verzamelde informatie over inbraken helpt bij het voorspellen van de kans op een nieuwe kraak. Een computer die een specifieke kankersoort kan herkennen door het scannen van weefselmonsters, met veel meer succes dan wanneer onderzoekers zo’n scan doen. Het gebeurt! Informatietechnologie, robotisering en kunstmatige intelligentie begeven zich op een veld dat zich razendsnel ontwikkelt en heel veel mogelijkheden voor de publieke sector biedt. De nieuwe uitvindingen hebben de potentie om beleid- en besluitvormingsprocessen efficiënter en effectiever te maken. Toch levert de opkomst van nieuwe technologie ook veel vraagstukken op, zoals de eerder genoemde waardenborging. In deze editie van Reuring!Café gingen we in op de vraag: “Hoe loodst Europa ons door tijden van digitale onzekerheid?”

Leren van concrete voorbeelden

Het programma startte met een korte voorstelronde van de bankgasten en de host. Mark Frequin, buitengewoon adviseur Publiek Leiderschap bij de Algemene Bestuursdienst en voorzitter van de VOM, was ook bij dit Reuring!Café debatleider. Host was Ingelise de Boer, werkzaam bij het Liaisonbureau van het Europees Parlement in Den Haag, met uitgebreide kennis op het gebied van Europese wet- en regelgeving. Aan de start van het debat gaf De Boer aan dat iedereen ziet dat kunstmatige intelligentie enorme kansen kan bieden. Tegelijkertijd, zo stelde ze, moeten er kaders vormgegeven worden om dat concept het beste tot zijn recht te laten komen: “In 2007 is er al een resolutie aangenomen, waarin de Europese Commissie gestimuleerd werd om investeringen op het gebied van AI te versnellen. Inmiddels is het 2020 en eindelijk lijkt de technologie prioriteit te krijgen, door inzet van Ursula von der Leyen, de commissievoorzitter. Laten we het vanavond hebben over hoe we de zak geld die beschikbaar komt voor AI het beste kunnen investeren.

De host introduceerde de bankgasten door middel van een gedichtje, waarna de gasten kort een één-op-één-gesprek voerden met debatleider Frequin. In dit één-op-één-gesprek sprak hij eerst met Petra Delsing, kwartiermaker Artificial Intelligence bij het ministerie van IenW. Delsing stelde graag met AI aan de slag te willen binnen haar organisatie, maar te merken dat er nog onvoldoende concrete voorbeelden zijn die tonen hoe dat kan. In het tweede gesprek dat Frequin voerde, reageerde Jeroen van den Hoven daarop, professor Ethiek en Techniek bij de TU Delft en onderzoeker in de European Group on Ethics in Science and New Technologies (EGE) bij de Europese Commissie, door te stellen dat de TU Delft een grote hoeveelheid van dergelijke voorbeelden kan tonen.

Niet alles dichtregelen

Nadat alle bankgasten op het podium plaats hadden genomen, lichtte Van den Hoven enkele concrete voorbeelden toe waarbij de TU Delft inzet levert om AI transparant te maken: “AI is op dit moment te ondoorzichtig. Je moet AI zien als een robot met een geheim. Dat geheim is door de mens lastig te ontdekken, dus kun je andere robots vragen om voor jou op die ontdekkingstocht te gaan. Je laat systemen met elkaar communiceren. De uitkomsten van die onderlinge communicatie kun je als mens vervolgens weer gebruiken om de eerste robot aan te passen in jouw voordeel, zodat je hem voortaan wel begrijpt. Op basis daarvan kun je ook wetten gaan maken.” Delsing reageerde daarop: “Ik word altijd een beetje kriebelig van meer wetgeving. We weten nog maar net hoe AI werkt en dan willen we het nu al dichtregelen.” Van den Hoven stelde vervolgens: “Klopt inderdaad. Daarom is het verstandig om eerst prioriteit te geven aan de meest urgente kwesties. Zaken die zo schrijnend zijn dat er nu wetgeving nodig is. De rest kunnen we dan rustig ontdekken.”

Jonas Onland, vertegenwoordiger namens de VNG in het partnerschap Digital Transformation of the Urban Agenda bij de Europese Commissie, pleitte daarnaast niet alleen voor meer regelgeving: “Wetgeving is vaak veel te abstract. We moeten eerst aan de slag met een technisch framework dat aan onze Westerse normen voldoet.”

AI for humanity

Frequin vroeg halverwege de eerste helft van het debat Steven Luitjens, programmamanager en strategisch adviseur bij I Interim Rijk bij het ministerie van BZK, het podium op te komen, en stelde hem de vraag wat de rol van Europa is binnen AI. “Europa moet scenario’s uitdenken, die samen een beeld geven van de kanten die AI op kan gaan. We kunnen ons in de richting van China begeven, of in de richting van de VS.”, stelde Luitjens daarop. Van den Hoven reageerde: “China gaat uit van AI for control, de VS van AI for profit. Europa moet uitgaan van AI for humanity.”

Frequin vroeg hoe we dat moeten doen, waarop zowel Van den Hoven als Onland antwoordden dat dat een kwestie is van experimenteren en opschalen. “Geef bijvoorbeeld startups de ruimte om ethische AI te ontwikkelen en investeer daarin, zodat die ethische AI de markt overneemt.”, zo stelde Onland.

Na een pauze was er nog kort ruimte voor vragen uit de zaal. Frequin sloot rond 18:30 uur het debat af en raadde iedereen aan vooral nog een drankje te drinken en mee te eten.

Met ruim 1200 leden is de Vereniging voor OverheidsManagement (VOM) hét interbestuurlijke netwerk van vernieuwende overheidsmanagers uit alle lagen van het openbaar bestuur in Nederland. Door middel van verschillende, uitdagende projecten levert de VOM een bijdrage aan de ambitie om dwars door bestuurslagen en organisaties heen, best practices uit te wisselen over overheidsmanagement.

Zo organiseren we debatten tussen topbestuurders (Reuring!Cafés), maken wij de Massive Online Open Courses over maatschappelijke vraagstukken met OMOOC en slaan wij een brug tussen de praktijk van het openbaar bestuur en de wetenschap op platform O. Daarnaast organiseren wij elk jaar de Overheidsawards. Hét evenement voor topbestuurders en organisaties in overheidsland, met daarbinnen de Verkiezing Beste Overheidsorganisatie van het Jaar en de Verkiezing Overheidsmanager van het Jaar. Hoe we dit allemaal doen? De projecten van de VOM worden aangestuurd en uitgevoerd  door Bureau VOM: een klein team van jonge, enthousiaste professionals met een passie voor de publieke sector.

Wat bieden wij?
Als je bij ons stage gaat lopen, kom je te werken in het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Omdat je stage loopt bij een kleine organisatie, krijg je zoveel verantwoordelijkheid als je aankunt. Je krijgt als stagiair de unieke kans om samen te werken met hen die het verschil maken in overheidsland. Daarnaast werk je door middel van onze projecten aan je projectmanagement-vaardigheden. Afhankelijk van jouw interesses en ervaring zijn er verschillende activiteiten die je kunt oppakken. Zo kun je tijdens je stage bijvoorbeeld:

• Meedenken over en ontwikkelen van MOOCs (online collegereeksen) die wij als medeoprichter voor OMOOC produceren in samenwerking met een opdrachtgever. Je bent betrokken bij de vormgeving van de collegereeksen, het vullen van de inzichten en het organiseren van online of offline bijeenkomsten.
• Reuring!Cafés (debatten tussen topbestuurders) organiseren en meehelpen aan de inhoudelijke en organisatorische opzet hiervan.
• In gesprek gaan met topambtenaren en wetenschappers in het kader van platform O en het organiseren van dialoogtafels (discussieprogramma´s) die aansluiten op relevante, maatschappelijke thema´s.
• Meehelpen met het organiseren van de Verkiezing Beste Overheidsorganisatie van het Jaar, de Verkiezing Overheidsmanager van het Jaar en de jaarlijkse uitreiking van de Overheidsawards in de Ridderzaal.
• De communicatie rondom diverse activiteiten ondersteunen: contact met locaties, leveranciers en deelnemers, maar ook meedenken over promotie, aankleding en drukwerk.
• Helpen om onze bestaande en nieuwe communicatiekanalen, zowel online als offline, te versterken. Doel is het (blijven) binden van overheidsmanagers aan de VOM: hoe zorgen we dat meer leden op de hoogte blijven van initiatieven en activiteiten en hoe moedigen we ze aan zelf actief te zijn?
• Strategisch meedenken over de rol van de overheidsmanager in en rondom actuele thema’s en deze kennis toegankelijk maken voor overheidsmanagers zelf.
• Een dag meelopen met een (of meer) van onze bestuursleden.

Wie zoeken wij?
Voor deze stage zoeken wij een enthousiaste student/net afgestudeerde young professional (hbo/wo) met een passie voor het openbaar bestuur. Omdat je in een klein team werkt en veel samenwerkt met de andere bureauleden, zijn we op zoek naar een creatieve teamspeler met een goede pen, die met een proactieve houding zijn/haar netwerk binnen en rondom de overheid wil vergroten.

Hoewel we geen geen specifieke opleidingseis hebben, is een opleiding in de richting van Bestuurskunde, Politicologie, European Studies of Internationale Betrekkingen een pré. Daarnaast zijn we ook blij als jij enige affiniteit hebt met social media. Tot slot woon je binnen een straal van 70 km van het centrum van Den Haag.

Vergoeding en uren
Na een proefperiode van een maand krijg je een stagecontract voor een half jaar (start februari 2020).

• Het betreft een meewerkstage van 32-36 uur per week.
• Je ontvangt stage- en reiskostenvergoeding conform regeling rijksoverheid (€ 554,- bij een 36-uurs stage).

N.B. dit betreft een meewerkstage. Omdat we een klein bureau zijn, hebben we helaas geen ruimte om jou te begeleiden bij een onderzoeksstage.

Ben je geïnteresseerd en pas jij in bovenstaand profiel? Mail dan uiterlijk zondag 26 januari jouw motivatie en CV naar leonore@vom-online.nl. Meer informatie via Leonore van Til (06-20485121).